Pizzanın Kökeni

Pizza kelimesinin Bizanslıların İtalya‘da tanıttığı bir çeşit düz ekmek olan ve Türkçe’ye yine Yunanca’dan pide formunda geçmiş olan “pitta” dan geldiği sanılmaktadır. Yunanca píta (πίτα) “yassı hamur ekmeği” anlamına gelmekte olup, bu kelimenin Aramice ve Süryanice pettā (פתתא)  “ekmek parçası, lokma” sözcüğü ile ilişkili olduğu sanılmaktadır. Türkçe içerisinde pide kelimesi ilk kez 16. Yüzyıldan önce Osmanlı Kanunnamelerinde kayıtlıdır. Bazı akademisyenler ise “pizza” kelimesinin Yunanca “plax” kelimesinden türediği yani düz veya düzleştirilmiş bir yüzey anlamına geldiğini iddia etmiştir.

İlk pidenin Ortadoğu kökenli olduğuna şüphe olmamakla birlikte Etrüskler, Yunanlılar ve Romalılar’ın bunu geliştirdiği hatta focaccia gibi pizzaya benzeyen bir yassı hamur versiyonlarını yaptıkları bilinmektedir. Bugün yediğimiz modern pizza ise Napoli‘de oluşturuldu bu yüzden pizza ve Napoli pizzası (pizza napoletana) neredeyse eş anlamlı kullanılmaktadır.

İlk pizzacı dükkanı (İtalyanca pizzeria) 18. Yüzyılda işçi sınıfına ucuz ve hızlı yemek sunabilmek için Napoli’de açılmıştır. Pizzacılar, 19. yüzyılın sonuna kadar sadece İtalya’ya değil, Amerika’ya ve dünyanın dört bir yanına İtalyan göçmenler (Bkz. Yurt dışında yaşayan İtalyanlar) ile birlikte yayıldılar. Bu göç öncesinde pizza Napoli’ye özgü (Napoliten) yerel bir gıdaydı.